3 Dilim Hellim Kaç Kalori? Gücün, İktidarın ve Vatandaşlığın Sofradaki Halleri
Bir siyaset bilimci olarak sofraya yalnızca yiyecek değil, iktidar ilişkilerini, kurumsal düzenleri ve toplumsal rolleri de taşırım. Çünkü hiçbir şey — hatta 3 dilim hellim peyniri bile — siyasetten bağımsız değildir. “Kaç kalori?” sorusu bile, bir tüketim toplumunda ideolojiyle, beden politikalarıyla ve vatandaşlık anlayışıyla yakından ilişkilidir.
Beslenme Alışkanlıkları ve İktidar: Sofrada Kim Söz Sahibi?
Günümüz dünyasında kalori hesabı, yalnızca sağlığa değil, aynı zamanda iktidar ilişkilerine de işaret eder. Toplum bize ne kadar yememiz, nasıl görünmemiz ve hangi bedene sahip olmamız gerektiğini söyler. Bu görünmez iktidar biçimi, bireyleri disipline eder. 3 dilim hellim peyniri yaklaşık 250-300 kalori arasındadır; ama asıl mesele bu kalorinin bedende değil, toplumsal denetimde ne kadar yer tuttuğudur.
Michel Foucault’nun “biyopolitika” kavramını hatırlayalım: Devlet artık sadece yasalarla değil, bedenlerle de ilgilenir. Diyet listeleri, spor salonları ve “fit olma” kültürü, modern iktidarın yeni araçlarıdır. 3 dilim hellim, bir diyet planında yasaklı mı, ödüllü mü? Bu kararı kim veriyor?
Kurumlar ve İdeoloji: Hellim’in Vatandaşlıkla İmtihanı
Bir toplumda kurumlar — medya, eğitim, sağlık sistemi — bireylerin nasıl besleneceğini, neye değer vereceğini belirler. İdeoloji burada devreye girer. “Sağlıklı yaşam” etiketiyle sunulan her öğüt, aslında bir tür davranış yönlendirmesidir.
Hellim peynirini düşünelim: Akdeniz kimliğini, yerel üretimi ve kültürel aidiyeti temsil eder. Ancak küresel markalar tarafından ambalajlandığında, o artık bir “vatandaş” değil, bir “meta” haline gelir. 3 dilim hellimin kalorisi, bu dönüşümün ölçüsüdür. Kültürün ticarileşmesi, tıpkı vatandaşlığın tüketime indirgenmesi gibi, iktidarın sessiz yüzüdür.
Erkekler, Kadınlar ve Sofranın Güç Dengesi
Siyaset biliminde güç yalnızca devletle değil, cinsiyet rolleriyle de ilgilidir. Erkeklerin stratejik ve güç odaklı yaklaşımı, sofrada da kendini gösterir: “Protein alımı”, “kas gelişimi”, “performans” gibi kelimeler erkek egemen bir söylemi temsil eder.
Kadınların demokratik katılım ve toplumsal etkileşim odaklı yaklaşımı ise daha paylaşımcı bir politikayı ima eder: “Birlikte yemek yapmak”, “sofrayı kurmak”, “kaloriyi paylaşmak”. 3 dilim hellim burada yalnızca bir besin değil, toplumsal cinsiyetin bir göstergesidir.
Provokatif bir soru: Neden kadınlar “fazla yedi” diye eleştirilir de, erkekler “iyi iştahlı” oldukları için övülür?
Vatandaşlık, Tüketim ve Bedenin Politikası
Modern toplumda vatandaşlık artık yalnızca oy vermekle değil, tüketim tercihlerimizle tanımlanıyor. “Organik alıyorum”, “veganım”, “light ürün kullanıyorum” cümleleri, bireyin siyasal kimliğini de yansıtır. 3 dilim hellim peyniri yemek, bazıları için “fazla kalorili bir tercih”, bazıları içinse “yerel üreticiyi desteklemek” anlamına gelir.
Bu noktada asıl soru şudur: Vatandaşlık, artık bedensel tercihlerimiz üzerinden mi tanımlanıyor?
Eğer beden bir siyaset alanıysa, sofradaki her lokma bir oy, her kalori bir beyan sayılmaz mı?
Hellim’in Sessiz Direnişi: Yerelden Küresele
Hellim, Kıbrıs’tan doğan bir kimliktir; ama bugün süpermarket raflarında bir “küresel vatandaş” gibidir. Bu durum, yerel üretim ile küresel pazarın iktidar mücadelesini gözler önüne serer. Küresel markalar hellimi “sağlıklı alternatif” olarak sunarken, onun kültürel kökenlerini siler.
Bu noktada soru şu olmalı: Hellim kendi kimliğini koruyabilir mi, yoksa tıpkı birey gibi o da sistemin parçası haline mi gelir?
Sonuç: 3 Dilim Hellim, 300 Kalori, Sonsuz İktidar
3 dilim hellim peyniri, evet, yaklaşık 300 kaloridir. Ama bu sayı yalnızca biyolojik bir veri değil, iktidarın sofradaki tezahürüdür. Kalorinin ölçüsü, toplumun bireye biçtiği değerin ölçüsüdür.
Sorulması gereken provokatif soru şudur: Kaç kalori yediğimiz mi önemli, yoksa bu kaloriyi kimin bizim yerimize hesapladığı mı?
Belki de siyaset, tam da bu küçük ama derin sofralarda yeniden pişmektedir.