Kategori: Makaleler

Gün Aşırı Nasıl Yazılır TDK? Psikolojik Bir Bakışla Rutin, Denge ve İnsan Davranışı Bir psikolog olarak insan davranışlarının ritmini anlamaya çalışırken, dildeki küçük ifadelerin bile büyük psikolojik yansımalar taşıdığını fark ederim. “Gün aşırı” ifadesi bunlardan biridir. Basit bir zaman ifadesi gibi görünür ama aslında alışkanlık, denge ve zaman algısı üzerine çok şey söyler. Peki, “gün aşırı” nasıl yazılır? Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre doğru yazımı ayrı şekildedir: gün aşırı. Ancak bu iki kelimelik ifade, insan psikolojisinde derin bir ritim duygusuna işaret eder. Çünkü insan ruhu, tıpkı dil gibi, tekrarlarla öğrenir, düzenle iyileşir ve ritimle sakinleşir. TDK’ya Göre Doğru Yazım: Gün…

Hidrometre Neyi Ölçer? Toplumsal Yapılar ve Bireyler Arasındaki Derin Bağlantılar Toplumlar, insanın doğayla ve birbirleriyle nasıl bir ilişki kurduğunun yansımasıdır. Bir araştırmacı olarak, toplumun işleyişini anlamaya çalışırken, bireylerin ve grupların birbirleriyle nasıl etkileşime girdiği ve bu etkileşimlerin toplumsal yapıyı nasıl şekillendirdiği soruları hep aklımda olmuştur. Bu bağlamda, bir araç olan hidrometre üzerinden toplumsal bir analiz yapmanın ilginç bir yaklaşım olabileceğini fark ettim. Peki, bir hidrometre neyi ölçer? Sadece suyun seviyesini, sıcaklığını veya yoğunluğunu ölçen bir cihaz mıdır, yoksa onun arkasında, bireylerin toplumsal işlevleri ve normları nasıl yapılandırdığına dair daha derin bir anlam mı vardır? Hidrometre: Doğanın Ölçüleri ve İnsan İlişkileri…

Bir Küçük Gün Işığı Yeni Sezon Ne Zaman? Edebiyatın Işığında Bir Hikâyenin Yeniden Doğuşu Giriş: Kelimelerin Işığıyla Başlayan Bir Yolculuk Bir edebiyatçı için her hikâye, kelimelerin insan ruhunda bıraktığı yankının izini sürmektir. “Bir Küçük Gün Işığı” dizisi de yalnızca bir televizyon yapımı değil, çağdaş anlatı biçimlerinin duygusal derinliğini yansıtan bir metindir. “Yeni sezon ne zaman başlıyor?” sorusu, aslında yüzeyde bir merak gibi görünür; ama özünde insanın yarım kalan anlatılara duyduğu edebi özlemin ifadesidir. Çünkü her hikâye, devamını arar; tıpkı bizlerin, kendi yaşamlarımızın eksik sayfalarını tamamlamak istememiz gibi. Bu yazıda “Bir Küçük Gün Işığı”nı sadece bir dizi olarak değil, modern bir…

KAP Neyin Kısaltması? Finans Dünyasının Şeffaf Yüzünü Anlamak Merakla Başlayan Bir Yolculuk Bazı kavramlar vardır ki, ilk duyduğumuzda sadece kuru bir terim gibi gelir ama biraz derinlemesine baktığımızda ekonomiden yatırım dünyasına, hatta bireylerin kararlarına kadar uzanan bir zincirin parçası olduklarını fark ederiz. “KAP neyin kısaltması?” sorusu da tam olarak böyle bir merakın ürünüdür. Bu yazıda sizi, finansal dünyanın perde arkasına götürecek bir yolculuğa davet ediyorum. Verilerle desteklenmiş bilgiler, gerçek dünyadan örnekler ve küçük insan hikâyeleriyle bu kısaltmanın ne kadar önemli olduğunu birlikte keşfedeceğiz. KAP Nedir? Kısaltmanın Açılımı KAP, “Kamuyu Aydınlatma Platformu”nun kısaltmasıdır. Türkiye’de sermaye piyasalarıyla ilgili tüm şirketlerin yatırımcılara ve…

3 Dilim Hellim Kaç Kalori? Gücün, İktidarın ve Vatandaşlığın Sofradaki Halleri Bir siyaset bilimci olarak sofraya yalnızca yiyecek değil, iktidar ilişkilerini, kurumsal düzenleri ve toplumsal rolleri de taşırım. Çünkü hiçbir şey — hatta 3 dilim hellim peyniri bile — siyasetten bağımsız değildir. “Kaç kalori?” sorusu bile, bir tüketim toplumunda ideolojiyle, beden politikalarıyla ve vatandaşlık anlayışıyla yakından ilişkilidir. Beslenme Alışkanlıkları ve İktidar: Sofrada Kim Söz Sahibi? Günümüz dünyasında kalori hesabı, yalnızca sağlığa değil, aynı zamanda iktidar ilişkilerine de işaret eder. Toplum bize ne kadar yememiz, nasıl görünmemiz ve hangi bedene sahip olmamız gerektiğini söyler. Bu görünmez iktidar biçimi, bireyleri disipline eder.…

Kısa cevap: Kantarma demiri, atın ağzına takılan ve baskı yoluyla yönlendirmeyi sağlayan metal ağızlıktır. Ama mesele sadece “nedir?” değil; “neye mal oluyor?” da. ([Ledi][1]) Kantarma Demiri Nedir? Kontrolün Bedeli Üzerine Cesur Bir Tartışma Giriş: “Normal” Sandığımız Şeyleri Yeniden Sorgulayalım Kantarma demirini (gem) yıllardır “biniciliğin doğal parçası” diye kabullendik. Oysa ben tam tersini düşünüyorum: Bu araç, atı “eğitmekten” çok onu susturmanın pratik yolu olarak normalleştirildi. Evet, “Kantarma demiri nedir?” diye sorulduğunda sözlüklerin vereceği cevap basit: Atın dilini ve çene barını baskılayarak yön vermeye yarayan metal. Ama bu kadarla bırakmak, işi teknik bir tanıma indirgemek değil mi? Benim derdim tam da bu:…

1 kW elektriği devlet kaça alıyor? (Aslında “1 kWh” sorusunun doğru cevabı) Özet: Türkiye’de “devletin 1 kW elektriği kaç liraya aldığı” şeklindeki soru teknik olarak yanlış ifade edilir; doğru birim kWh’tir ve tek bir alım fiyatı yoktur. Elektrik, büyük ölçüde EPİAŞ’ın işlettiği serbest piyasada saat saat oluşan Piyasa Takas Fiyatı (PTF) üzerinden tedarik edilir; yenilenebilir kaynaklara ise YEKDEM mekanizmasıyla referans bedeller uygulanır. Perakende faturalar ise EPDK’nın düzenlediği tarifelerle belirlenir. Tarihsel arka plan: TEK’ten serbest piyasa yapısına 1970’te kurulan TEK, üretim-iletim-dağıtım faaliyetlerini tek elde topluyordu. 1993–2001 arasında sektör kademeli olarak ayrıştırıldı: önce TEAŞ ve TEDAŞ ayrımı yapıldı; 2001’de TEAŞ, EÜAŞ (üretim),…

Tepe Köyü Nereye Bağlı? Yer, Kimlik ve Varlık Üzerine Felsefi Bir Deneme Bir Filozofun Merakıyla Başlangıç “Tepe köyü nereye bağlı?” sorusu, yüzeyde basit bir coğrafi merak gibi görünür. Ancak bir filozofun bakışıyla bu soru, mekânın yalnızca bir yer belirten kavram değil, aynı zamanda varlığın anlamını taşıyan bir sembol olduğunu hatırlatır. Çünkü bir köyün “bağlı olduğu yer”, yalnızca bir idari sınır değil, bir aidiyetin, bir hafızanın ve bir kimliğin ifadesidir. Bu yazı, Tepe köyü sorusunu üç temel felsefi eksende — etik, epistemoloji ve ontoloji — tartışarak, okuyucuya hem bilgi hem düşünce derinliği sunmayı amaçlıyor. Epistemoloji: Bilginin Kökeni ve “Yer”in Bilgisi Bir…

Kamusal Alan Nedir? Sosyolojide Yeni Ufuklara Açılan Bir Pencere Geleceği birlikte düşünmeye hazır mısınız? Kamusal alanın bugünkü halini anlamak kadar, yarının dünyasında nasıl şekilleneceğini hayal etmek de heyecan verici. Bu yazıda, sadece tanımlar ve teorilerle yetinmeyeceğiz; geleceğin toplumsal sahnesine dair fikir yürütüp birlikte beyin fırtınası yapacağız. Belki de siz bu yazının sonunda, “Kamusal alan” kavramını bambaşka bir gözle görmeye başlayacaksınız. — Kamusal Alan: Sosyolojinin Kalbindeki Kavram Kamusal alan, sosyoloji literatüründe en temel ve etkili kavramlardan biridir. En basit haliyle, bireylerin özel alanlarından çıkıp toplumsal meseleleri tartıştığı, fikir alışverişi yaptığı ve ortak çözümler ürettiği sosyal mekân anlamına gelir. Jürgen Habermas’ın klasik…

Kamikaze İsmi Nereden Gelir? Rüzgârın Tanrısından Kokteyl Menüye Uzanan Eğlenceli Bir Yolculuk Bir arkadaş ortamında “Kamikaze” deyince aklına ne geliyor? Japon pilotlar mı, bar menüsündeki o meşhur mavi içecek mi, yoksa annenin arabayı park ederken “Biraz kamikaze gibi girdin!” dediği o an mı? 😄 Kelimelerin kaderi bazen tıpkı bizimki gibidir: bir zamanlar ciddi bir amaçla doğar, sonra hayata karışır, gülünür, anılır, efsaneleşir. Hadi gelin, “Kamikaze ismi nereden gelir?” sorusunu hem tarihsel hem de biraz “hayattan alınma esprilerle” cevaplayalım. Uyarı: Bu yazı tarih, mizah ve bolca sağduyu içerir. Kahkaha atarken ders çıkarmak serbesttir! Kamikaze: Tanrının Rüzgârı mı, Rüzgârın Tanrısı mı? Kamikaze…