İç güveysi diye kime denir ?

Öğrenmenin Dönüştürücü Gücüyle Bir Kavramı Anlamak: İç Güveysi Diye Kime Denir?

Bir eğitimci olarak her kavramın, insanların dünyayı anlamlandırma biçiminde bir pencere araladığını düşünürüm. Öğrenmek, yalnızca bilgi edinmek değildir; düşünce kalıplarını sorgulamak, ön yargıları dönüştürmek ve yeni anlamlar üretmektir. Bugün ele alacağımız “iç güveysi” kavramı da, toplumun aile yapısına, cinsiyet rollerine ve kültürel değerlerine dair çok katmanlı bir öğrenme sürecinin kapılarını aralar.

İç Güveysi Diye Kime Denir?

Pedagojik bir dille anlatmak gerekirse, “iç güveysi” terimi, evlendikten sonra kadının ailesinin evine yerleşen erkek için kullanılır. Yani burada “güveylik” rolü, geleneksel toplumsal kalıpların dışında bir yere yerleşir. Ataerkil toplumlarda erkek genellikle kadını kendi evine getirir; ancak iç güveysi olduğunda roller tersine döner. Bu durum, öğrenilmiş sosyal normların yeniden değerlendirilmesini gerektirir.

Bir eğitimci olarak şunu sorarım: Toplumun öğrettiği rolleri sorgulamadan kabullenmek mi kolaydır, yoksa bu rolleri anlamaya ve yeniden yorumlamaya çalışmak mı?

Aslında “iç güveysi” kavramı, bize ikinci seçeneğin değerini hatırlatır — çünkü anlamak, her zaman dönüşümün ilk adımıdır.

Öğrenme Teorileri Bağlamında Kavramı Anlamak

Öğrenme teorileri açısından bakarsak, davranışçı, bilişsel ve yapılandırmacı yaklaşımlar bu kavrama farklı pencerelerden bakar.

Davranışçı bakış açısına göre birey, toplumun beklentileri doğrultusunda “öğretilmiş” rolleri sergiler. Yani bir erkek, toplum ondan ne bekliyorsa onu yapar: kendi evinde yaşamak, ailesini geçindirmek, soyunu sürdürmek… Bu durumda iç güveysi olmak, öğrenilmiş bir davranış kalıbının dışına çıkmak anlamına gelir.

Bilişsel teoriye göre ise birey, kendi deneyimlerini değerlendirir ve anlamlandırır. Bir erkek, kadının ailesiyle yaşamayı bilinçli bir karar olarak seçtiğinde, toplumsal kalıpların ötesinde bir kognitif yeniden yapılandırma sürecine girer.

Yapılandırmacı yaklaşıma göre ise öğrenme, toplumsal etkileşimle gerçekleşir. Bu durumda, iç güveysi olmak yalnızca bireysel bir tercih değil, aileler arası bir öğrenme ve uyum sürecidir. Farklı kültürlerin, değerlerin ve yaşam biçimlerinin bir araya geldiği bir ortak yaşam biçimi…

Toplumsal Öğrenme ve Cinsiyet Rolleri

Albert Bandura’nın toplumsal öğrenme kuramı bize şunu söyler: İnsanlar gözlemleyerek öğrenir. Toplumda “erkek kadının evine gitmez” düşüncesi hâkimse, birey bu davranış modelini gözlemleyerek içselleştirir. Ancak bir birey bu döngüyü kırdığında, yani iç güveysi olmayı seçtiğinde, yalnızca kendi yaşamında değil, toplumun öğrenme biçiminde de bir değişim yaratır.

Peki, sizce toplumsal öğrenme dediğimiz şey sadece aktarılan normlardan mı ibarettir?

Yoksa her birey, kendi seçimleriyle toplumsal belleğe yeni bir bilgi mi kazandırır?

İşte bu noktada, iç güveysi kavramı bir “öğrenme laboratuvarı”na dönüşür. Çünkü birey, hem kendi değerleriyle hem de toplumun beklentileriyle yüzleşir.

Pedagojik Açıdan Kavramın Dönüştürücü Yönü

Pedagojik olarak bakıldığında, “iç güveysi” kavramını anlamak, öğrencilere sadece tarihsel ya da kültürel bir bilgi sunmaz. Aynı zamanda empati kurma, önyargıları sorgulama ve farklılıklara saygı duyma becerilerini de geliştirir. Bu tür kavramlar, eleştirel düşünme eğitiminde çok değerlidir; çünkü öğrenciyi ezberden uzaklaştırır, anlam üretmeye yönlendirir.

Bir öğretmen olarak öğrencilerime sıkça sorarım:

– Bir kavramı gerçekten öğrendiğinizde ne değişir?

– “İç güveysi” kelimesi sizde hangi duyguları uyandırıyor?

– Bu kavram üzerinden toplumsal eşitlik hakkında ne düşünebiliriz?

Bu tür sorular, bilişsel değil, duyuşsal öğrenmeyi tetikler. İnsan yalnızca anlamaz; hisseder, empati kurar, sorgular.

Günümüz Perspektifinden İç Güveysi

Modern toplumlarda artık iç güveysi olmanın anlamı değişmektedir. Artan ekonomik baskılar, şehirleşme, toplumsal cinsiyet eşitliği gibi faktörler, evlilikteki rollerin yeniden tanımlanmasını sağlar. Bu noktada, öğrenmenin toplumsal yönü bir kez daha karşımıza çıkar.

Toplum, bireylerden öğrenir; birey de toplumdan…

Belki de asıl soru şudur: “İç güveysi kimdir?” demek yerine, “Bu kavram bize hangi öğrenilmiş yargıları hatırlatıyor?” diye sormak daha öğretici olabilir.

Sonuç: Kavramların Eğitici Gücü

Her kavram, bir öğrenme fırsatıdır. “İç güveysi” de toplumun roller, değerler ve kimlikler üzerine nasıl düşündüğünü gösteren bir aynadır. Bu aynaya bakarken, birey olarak hangi yargılarla büyüdüğümüzü ve hangi kalıpları kırabildiğimizi fark ederiz.

Eğitim, tam da bu farkındalık anında başlar. Çünkü öğrenmek, anlamın değişmesidir.

O halde kendimize şu soruyu soralım: Toplumun bize öğrettiklerini mi yaşıyoruz, yoksa kendi anlamımızı mı inşa ediyoruz?