Kariyer Kaygısı Nedir? Kendi Hikayemden Bir Kesit
Kariyer kaygısı, son yıllarda oldukça popülerleşen ama pek de anlaşılmayan bir kavram. Genelde büyük şehirlerde, iş hayatının yoğun temposuyla boğuşan birçoğumuzun gizli derdi bu. Şimdi, kendi hayatımdan bir kesit paylaşarak, kariyer kaygısının ne olduğunu daha iyi anlayalım. Ama önce biraz geçmişe gidelim.
Çocuklukta Kariyer Hayalleri: Hedef Büyütmek
Hani derler ya, çocukken “Ne olacaksın büyüyünce?” sorusuna bir sürü hayal kurarak cevap verirsiniz. Benim en sevdiğim soruydu, çünkü cevabım belliydi: “Büyük bir işadamı olacağım!” O zamanlar sadece ekonomik başarıyı ve güç sahibi olmayı hayal ediyordum. Ama büyüdükçe ve ekonomiyi okumaya başladıkça, hayalimdeki işadamı figürünün aslında sadece bir “görünüş” olduğunu fark ettim. Çünkü hayallerin peşinden gitmek bazen gerçeğin gölgesine düşebiliyor.
Şimdi de düşündüğümde, çocukluk yıllarımdaki hedeflere ve geleceğe dair düşüncelere bakınca, kariyer kaygısının köklerinin aslında ne kadar erken atıldığını fark ediyorum. O yıllarda sadece “başarı” ve “iyi bir iş” vardı kafamda. Peki, gerçekten bu kadar basit mi?
Kariyer Kaygısı Nedir? Bugünün Gerçekliği
Kariyer kaygısı, insanın iş hayatındaki geleceğiyle ilgili belirsizlikler, beklentiler ve toplumsal baskılar sonucu yaşadığı kaygı halidir. Aslında, bu kaygı sadece gençlerin değil, orta yaşlı insanların da sıkça yaşadığı bir durum. Ancak gençler için belki biraz daha ağır olabiliyor, çünkü bizler genelde iş hayatının başında olduğumuz için her şey çok yeni, her şey çok belirsiz.
Benim gibi ekonomi okumuş biri için de biraz farklı bir perspektif oluyor. Üniversiteyi bitirdikten sonra hemen işe girip bir düzen kurmak, her zaman kolay olmuyor. Çevremdeki pek çok insan gibi, ben de başlangıçta “Kariyerimi nasıl şekillendiririm?”, “Ne tür bir işte başarılı olabilirim?” gibi sorulara kafa yordum. Bu soruların sürekli kafada dönmesi, daha da büyüyen bir kaygıya yol açtı. Çünkü işler, sadece ne kadar çaba harcadığınızla değil, aynı zamanda fırsatlar ve doğru zamanda doğru yerde olabilmekle de ilgili.
Veriyle Bakalım: Kariyer Kaygısı Nerelerde Daha Yaygın?
Birçok araştırma ve rapor, kariyer kaygısının özellikle gençler arasında yaygın olduğunu gösteriyor. Örneğin, Türkiye’deki gençlerin %70’i iş bulma ve kariyer planlaması konusunda kaygı yaşıyor. (Kaynak: TÜİK Gençlik İstatistikleri Raporu). Yani aslında, bu kaygıyı yaşamak yalnızca benim gibi birkaç kişiye özgü değil, neredeyse her gencin içinde bir parça var.
Bunun yanında, dünya genelindeki veri de kaygıyı destekliyor. 2023’te yapılan bir araştırmaya göre, küresel çapta gençlerin %60’ı işsizlik oranlarının artışı, iş güvencesinin azalması ve yaşam standartlarının düşmesi nedeniyle gelecekle ilgili kaygı taşıyor. Benim çevremdeki arkadaşlarım arasında da sıkça “Ya işimden bir gün çıkarırsam?” gibi endişeler duyuyorum. Herkesin bir planı ve amacı var ama hayatın içinde her şeyin sürekli değişiyor olması, kimseyi kaygısız bırakmıyor.
Kariyer Kaygısının Günlük Hayattaki Etkileri
Kariyer kaygısı, sadece iş hayatında değil, günlük yaşamda da kendini gösteriyor. Mesela sabah işe gitmek için evden çıkarken, “Acaba yeterince başarılı mıyım?” diye sorgulamak… Ya da işyerinde herkesin size nasıl baktığı, ne kadar değer verdiği üzerine düşünmek. Bir arkadaşımın yaptığı bir espri aklıma geliyor: “Eğer her gün işe gidişin bir askeri geçiş töreni gibi hissediliyorsa, kariyer kaygısı var demektir!”
Kariyer kaygısı, bazen hiç beklemediğiniz yerlerden gelir. Geçen gün bir kafede eski okul arkadaşım Ceren ile karşılaştım. Ceren de benim gibi ekonomi okumuştu ama şu anda dijital pazarlama alanında çalışıyordu. Konu, son birkaç yıl içinde iş değişiklikleri yapma üzerine geldi. “Bazen sabah kalktığımda ne yapacağımı bilemiyorum. Sosyal medyada herkes başarı hikayeleri paylaşıyor, ben de kendi kariyerimi sorguluyorum” dedi. Bu, kariyer kaygısının gerçek yüzüdür: Sürekli bir belirsizlik ve başkalarının başarılarıyla kıyaslama hali. Ceren’in söyledikleri, aslında hepimizin yaşadığı bir gerçek. Hepimiz, başarıyı ve güvenliği özlüyoruz, ama bunu nasıl elde edeceğimizi tam olarak bilmiyoruz.
Kaygıyı Yönetmek: Kariyer Kaygısına Karşı Ne Yapılabilir?
Evet, kariyer kaygısının ne kadar yaygın ve normal olduğunu gösterdik. Ama bu kaygıyı nasıl yöneteceğiz? İşte birkaç öneri:
1. Küçük Adımlar Atmak: Kariyer kaygısı genellikle büyük hedefler ve belirsizliklerden kaynaklanır. Ama küçük adımlar atmak, her gün bir şeyler başarmak, kaygıyı hafifletebilir.
2. Kendini Başkalarıyla Kıyaslamamak: Ceren’in yaptığı gibi, sosyal medyada sürekli başkalarının başarı hikayelerini görmek, kaygıyı artırabilir. Unutmayın, herkesin yolculuğu farklıdır. Kendinize odaklanın.
3. Kariyerinizi Bir Yolculuk Olarak Görmek: Kariyer, bir son değil, bir yolculuktur. Bir işe başlamak ve bir şeyler öğrenmek, zaten büyük bir başarıdır.
Sonuçta Kariyer Kaygısı: Hepimiz Aynı Yolda Mıyız?
Kariyer kaygısı, aslında hepimizin yaşadığı ama bazen gizlediği bir durum. Ben de genç bir araştırmacı olarak, zaman zaman kaygılandığım oluyor. Ama fark ettim ki, bu kaygı sadece bir başlangıç noktası. Aslında önemli olan, bu kaygıyı doğru bir şekilde yönetebilmek ve hayatı, kariyeri bir yolculuk olarak kabul edebilmek. Herkesin yolu farklı, ama hepimiz aynı yolda ilerliyoruz. Bir gün taze bir başlangıç yapabiliriz.