Özgür Düşünce Alanı Yazılar

Kuru fasulye ıslatma nasıl yapılır? – Toplumsal yapılar, cinsiyet rolleri ve mutfakta görünmeyen emek Bir sosyolog olarak, toplumun en derin dokularını anlamaya çalışırken çoğu kez mutfakta, tencerenin başında dururum. Çünkü toplumsal yapı, en çok gündelik pratiklerde görünür. Kuru fasulye ıslatma eylemi, sadece bir yemeğin hazırlık aşaması değildir; o, emek, sabır ve kültürel aktarımın sessiz bir metaforudur. Her mutfak hareketi, toplumsal düzenin bir izdüşümüdür. Islatılan her fasulye tanesi, bir ailenin zamanla, rollerle ve sabırla kurduğu düzenin küçük bir aynasıdır. Bu nedenle “Kuru fasulye ıslatma nasıl yapılır?” sorusu, aynı zamanda “Toplum kendi ritmini nasıl kurar?” sorusunun da gündelik bir biçimidir. Toplumsal normların…

Unutulmuş Bir Karanlık: Karadedeler Olayı Ne Zaman Oldu? Tarihçi olmak bazen bir dedektif olmak gibidir; belgeler, söylentiler, tanıklıklar arasında gezinir, geçmişin sessiz çığlıklarını anlamaya çalışırsınız. Karadedeler Olayı da işte bu sessiz çığlıklardan biridir. Türkiye’nin yakın dönem tarihine gömülü, resmi kayıtlarda çok az yer bulan, ama halk hafızasında derin izler bırakmış bir olay… Peki, Karadedeler Olayı ne zaman oldu? Ve bu gizemli olay neden hâlâ konuşuluyor? Bir Dönemin Karanlık Aynası: 1989’un Son Günleri Karadedeler Olayı, 1989 yılının Aralık ayında, Bolu’nun Karadedeler köyünde meydana geldiği iddia edilen esrarengiz bir olaydır. Resmî kayıtlarda ayrıntılı bilgi bulunmaz, ancak söylentilere göre köyde bir gecede birçok…

Çökmenin Anlamı Ne? Bilimsel Merakla Derinlere Doğru Bir Yolculuk Merhaba sevgili okur! Bilimin en heyecan verici yanlarından biri, gündelik hayatta sıkça duyduğumuz kavramların arkasındaki derin anlamları keşfetmektir. “Çökme” kelimesi de tam olarak bunlardan biri. Belki bir binanın yıkıldığını duymuşsundur, belki de yer kabuğundaki hareketlerden bahseden bir haber izlemişsindir. Peki, çökmenin bilimsel anlamı nedir? Hangi koşullarda meydana gelir? Ve neden bu kadar önemlidir? Gel, bu kavramı karmaşık terimlerden uzak, herkesin anlayabileceği bir dille birlikte keşfedelim. — Çökme Nedir? Temel Tanım ve Bilimsel Arka Plan Çökme, en basit tanımıyla bir yapının, zeminin ya da doğal bir oluşumun kendi ağırlığını taşıyamayarak aşağı doğru…

Hırpani Hangi Dil? Psikolojik Bir Mercekten İnsan Ruhunun Kıyısına Bakmak Bir Psikoloğun Meraklı Girişi Bir gün bir danışanım, kendini tarif ederken şöyle demişti: “Ben biraz hırpani biriyim galiba.” O an düşündüm; bu kelimenin sesi, anlamı ve çağrışımı insanın iç dünyasında nasıl bir yankı yaratıyor? Hırpani — sanki yıpranmış bir elbise gibi, ama belki de o elbisenin altındaki yaşam öyküsünü gizleyen bir perde. Peki, bu kelime yalnızca dış görünüşle mi ilgilidir, yoksa psikolojinin derin sularında daha fazlasını mı anlatır? Türkçe kökenli olan “hırpani”, genellikle “üstü başı dağınık, pejmürde, bakımsız” anlamında kullanılır. Ancak dil, ruhun izdüşümüdür; dolayısıyla bu sözcük, sadece fiziksel bir…

Yay Ne Demek Tarih? Bir Hikâye ile Anlamak Bazen bir kavramı öğrenmenin en güzel yolu, onu bir hikâyenin içinden duymaktır. Bugün sizlerle “yay” kelimesinin tarihsel anlamını keşfedeceğimiz bir yolculuğa çıkmak istiyorum. Hem stratejik bakış açısıyla düşünen bir karakterin gözünden, hem de empatiyle bağ kuran birinin ruhundan geçeceğiz. Çünkü kelimelerin anlamı sadece kitaplarda değil, insanın kalbinde de yaşar. — Bir Obanın Hikâyesi Asırlar öncesinde, Anadolu’nun geniş bozkırlarında bir oba yaşıyordu. O obanın yiğitlerinden biri, adını duyurmuş bir savaşçı olan Korkut’tu. Onun elinde taşıdığı en değerli şey ne kılıçtı ne de kalkan; bir yaydı. Yay, yalnızca bir silah değil, onun için stratejinin,…

Hıdırellez Şirk Midir? Bir Pedagojik Bakış Açısı Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü Bir eğitimci olarak, her gün öğrendiğimiz şeylerin hayatımızdaki derin etkilerini görüyorum. Öğrenme, sadece bilgi edinmekle sınırlı değildir; aynı zamanda değerlerimizi, inançlarımızı ve dünya görüşümüzü şekillendiren bir süreçtir. Bu sürecin bir parçası olarak, toplumsal gelenekler ve dini inançlar da önemli bir yer tutar. Ancak bazı gelenekler, zaman içinde farklı yorumlara açık hale gelebilir. Bu yazıda, İslam dini açısından sıkça tartışılan bir konuyu ele alacağız: Hıdırellez’in şirk olup olmadığı. Bu konuyu pedagojik bir bakış açısıyla, öğrenme teorileri ve toplumsal etkiler üzerinden analiz etmeyi amaçlıyoruz. Hıdırellez gibi geleneksel kutlamaların, inançlarımıza etkisi ve bu…

Hektometreden Sonra Ne Gelir? Ölçüler Arasında Kaybolan Edebiyatın Dili “Kelimeler de tıpkı ölçüler gibi, dünyayı anlamlandırma çabamızın izlerini taşır.” Bir edebiyatçı olarak her zaman şu düşünceye inanırım: İnsan, kelimelerle ölçer evrenini. Her sözcük bir sınır çizer, her ölçü bir anlamı sabitler. Ama edebiyatın büyüsü tam da bu sabitliğe karşı çıkar. Bugün kulağa sade bir soru gibi gelen bir ifadeden yola çıkıyoruz: Hektometreden sonra ne gelir? Bu sadece bir ölçü birimi sıralaması değil; aynı zamanda insan zihninin, anlamın ve anlatının sonsuzluğu üzerine düşünmeye davet eden bir sorudur. Ölçüler ve Anlamın Katmanları Hektometre, metrik sistemde 100 metreye eşittir. Ondan sonra gelen ölçü…

Osmanlı’da Kapılarda Ne Yazardı? Bir Kapının Ardındaki Sessiz Hikâye Her kapının ardında bir hikâye vardır. Bazılarını biz yaşarız, bazılarını ise taşlara işlenmiş birkaç kelime anlatır bize… Osmanlı sokaklarında yürürken o eski ahşap kapılara dokunursanız, yalnızca bir evin eşiğine değil, yüzyılların bilgeliğine de dokunmuş olursunuz. Bu yazıda sizi, bir kapının önünde başlayan bir hikâyeye davet ediyorum. Belki de bir kelimenin, bir dua kadar derin anlamlar taşıyabileceğini yeniden hatırlarsınız. — Bir Kapının Önünde: Mehmet ve Zeynep’in Yolculuğu Mehmet, tarih tutkunu, araştırmayı seven ve olaylara hep stratejik gözle bakan genç bir öğretmendi. Onun için geçmiş, sadece bir anı değil, bugünü anlamanın anahtarıydı. Bir…

Gürültü Kirliliği Nedir, Örnekler? Öğrenmenin Sessiz Gücüne Pedagojik Bir Yolculuk Bir eğitimci olarak her gün şunu hatırlıyorum: öğrenme yalnızca bilginin aktarımı değil, aynı zamanda çevrenin duyumsal deneyimidir. Gürültü, bu deneyimi şekillendiren en güçlü dış etkenlerden biridir. Bir öğrencinin dikkatini dağıtan, bir öğretmenin anlatımını bozan, hatta bir toplumun huzurunu zedeleyen sesler… Hepsi bir araya geldiğinde karşımıza çıkan kavram: gürültü kirliliği. Peki gerçekten gürültü kirliliği nedir? Neden oluşur ve nasıl bir öğrenme engeli yaratır? Pedagojik Bir Perspektiften Gürültü Kirliliği Pedagojik açıdan gürültü kirliliği, bireyin zihinsel odaklanmasını bozan, duygusal dengeyi sarsan ve öğrenme süreçlerini olumsuz etkileyen bir çevresel faktördür. Öğrenme, beyinde hem bilişsel…

Kızılay 1 Ünite Kan Kaç TL? Gerçekler, Hikâyeler ve Merak Edilenler Kan bağışı denince aklımıza hemen kırmızı Kızılay logosu gelir. Hepimizin hayatında en az bir kere duyduğu o çağrı vardır: “Bir ünite kan, üç can kurtarır.” Ancak çoğumuzun aklında aynı soru belirir: Bu kadar hayati bir şeyin bir de maddi karşılığı var mı? “Kızılay 1 ünite kan kaç TL?” sorusu işte tam da bu merakın ürünüdür. Gelin bu konuyu sadece rakamlarla değil, gerçek hayat hikâyeleri ve verilerle birlikte ele alalım. Kan Bağışı Ücretsizdir, Ama Süreç Ücretsiz Değildir İlk olarak önemli bir noktayı netleştirelim: Kızılay’a kan bağışında bulunan herkes bu işlemi…